Nauka  Badania  Rozwój

Izabela Blimel: Jaka jest krótka historia powstania Wydziału Inżynierii Materiałowej Politechnik Warszawskiej? 

Prof. dr hab. inż. Anna Boczkowska, dziekan Wydziału Inżynierii Materiałowej PW: Historia tego miejsca jest fascynująca i uważam, że Wydział Inżynierii Materiałowej od lat rozwija się znakomicie. Pierwszym dyrektorem Instytutu Inżynierii Materiałowej na prawach Wydziału, który powstał w 1975 roku, był profesor Stefan Wojciechowski. Instytut został przekształcony w Wydział Inżynierii Materiałowej w 1991 roku. Obecnie nasz wydział jest jednym z czołowych ośrodków naukowo-badawczych w dziedzinie nauki o materiałach i inżynierii materiałowej. Bardzo ważną postacią w historii wydziału był profesor Jerzy Wyrzykowski, który przez całe życie naukowe był związany z Politechniką Warszawską. Pracował w Instytucie Inżynierii Materiałowej i to on zabiegał o przekształcenie Instytutu w Wydział Inżynierii Materiałowej. Był także twórcą obecnego gmachu naszego wydziału. Pamiętam, jeszcze za moich studenckich lat, to miejsce zajmowała stołówka studencka. Ja również jestem od lat związana z wydziałem, ponieważ ukończyłam Instytut Inżynierii Materiałowej. Profesor Jerzy Wyrzykowski bardzo pragnął, abyśmy mieli swój własny budynek i dzięki jego staraniom budowa ruszyła. Większa część wydziału przeniosła się do nowego budynku, w którym obecnie posiadamy piękne sale dydaktyczne i część laboratoriów. Dzisiejsza infrastruktura badawcza oraz świetna kadra naukowa pozwalają nam na prowadzenie zaawansowanych badań z zakresu inżynierii materiałowej w ramach kilkunastu grup badawczych, które funkcjonują na wydziale.

I.B.: Jakby Pani scharakteryzowała działalność Wydziału? 

A.B.: Przede wszystkim jesteśmy ukierunkowani na współpracę z przemysłem. Wydział od początku istnienia miał taki zamysł, aby mocno angażować się w badania naukowe na potrzeby gospodarki. W przeciwieństwie do niektórych wydziałów na Politechnice Warszawskiej, które zajmują się głównie dydaktyką i prowadzą nieliczne badania naukowe, my znajdujemy się na przeciwnym biegunie. Jesteśmy bardzo mocno zagłębieni w rozwój badań naukowych, a dydaktyka stanowi istotną, ale nieco mniejszą część działalności wydziału. Między innymi, nasz wydział uczestniczy w ważnym projekcie pt. Mazowiecka platforma technologii materiałowych i sensorycznych oraz zastosowań w konwersji i magazynowaniu energii, elektromobilności, lotnictwie oraz systemach autonomicznych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego.

Koordynatorem tego znaczącego projektu jest profesor Wojciech Wróbel z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej. Dzięki partycypacji w projekcie, zakupiliśmy najnowocześniejszy mikroskop elektronowy do naszego Laboratorium Mikroskopii Elektronowej. Chciałabym podkreślić, iż obecnie nasz wydział posiada jedno z najlepiej wyposażonych laboratoriów w kraju, w którym znajduje się wiele różnorodnych i unikatowych urządzeń. Laboratorium realizuje zarówno prace badawczo-naukowe, jak również zlecenia i ekspertyzy dla partnerów przemysłowych. 

Posiadamy także znacznie mniej studentów niż inne wydziały Politechniki Warszawskiej – obecnie jest to niespełna 300 studentów na obu stopniach studiów. W efekcie, mniejsza liczba studentów pozwala na bardziej indywidualne podejście do każdego z nich. Obecnie przypada około pięciu studentów na jednego nauczyciela akademickiego, co sprawia, że nasz wydział jest elitarny. Tak było zawsze. Jak już wspominałam, sama ukończyłam inżynierię materiałową i wtedy również były to nieliczne grupy. Jest to specyfiką naszego wydziału. Wymagane są tu liczne zajęcia laboratoryjne, podczas których studenci mają możliwość pracy na specjalistycznych urządzeniach. Nauka obsługi tych urządzeń wymaga prowadzenia zajęć w małych grupach. Studenci muszą mieć możliwość dotknięcia i samodzielnej obsługi urządzeń, uczestniczenia i obserwowania, jak się je obsługuje. Dlatego nasze grupy laboratoryjne liczą maksymalnie 3-4 osoby, co zapewnia bezpośredni dostęp do aparatury. Niestety, takie podejście generuje wysokie koszty. Dlatego staramy się pozyskiwać jak najwięcej środków z projektów badawczych.

I.B.: Kogo kształcicie na wydziale? 

A.B.: Kształcimy specjalistów z inżynierii materiałowej, którzy znajdują pracę w różnorakich instytutach naukowo-badawczych, takich jak instytuty sieci Łukasiewicza. Wielu naszych absolwentów pracuje w Instytucie Lotnictwa, Instytucie Chemii Przemysłowej oraz Instytucie Mikroelektroniki i Fotoniki. Warto też dodać, iż znaczna grupa naszych absolwentów współpracuje z przemysłem, w tym także z zagranicznymi firmami. Oczywiście, są też osoby, które zostają na uczelni i kontynuują naukę na studiach III stopnia w Szkole Doktorskiej. Wiele z tych osób zostało przyjętych na wydział. Niektórzy nasi absolwenci pracują wyłącznie przy projektach badawczych – pozyskują projekty, a kiedy je kończą, starają się o kolejne, aby utrzymać zatrudnienie. W grupie inżynieryjno-technicznej oraz naukowo-badawczej posiadamy wielu pracowników, którzy ukończyli doktoraty na naszym wydziale i zostali zatrudnieni. Podsumowując, wykształcenie uzyskiwane przez absolwentów pozwala na pracę w: lotnictwie, transporcie, energetyce, biomedycynie i bioinżynierii, przemyśle ceramicznym i narzędziowym oraz obszarze wytwarzania nanomateriałów i nanotechnologii. 

I.B.: Jak wygląda struktura wydziału, jeśli chodzi o pracowników? 

A.B.: Obecnie mamy dwie główne grupy pracowników: nauczycieli akademickich (badawczych, badawczo-dydaktycznych i dydaktycznych) oraz nie nauczycieli akademickich (inżynieryjno-technicznych, naukowo-badawczych oraz naukowo-technicznych). Statystyki pokazują, że mniej więcej połowa naszych pracowników to osoby zatrudnione w administracji oraz naukowo-techniczne, a druga połowa to nauczyciele akademiccy. Wśród nauczycieli akademickich mniej więcej połowa zajmuje się wyłącznie badaniami, a druga połowa prowadzi zarówno badania, jak i zajęcia dydaktyczne.

Od kiedy sięgam pamięcią, zawsze byłam zatrudniona jako nauczyciel akademicki w grupie badawczo-dydaktycznej. Prowadziłam projekty badawcze, a dokładnie od 2000 roku, kiedy to brałam udział w pierwszym projekcie celowym. Choć początkowo nie prowadziłam go samodzielnie, od tamtej pory zawsze realizowałam co najmniej jeden projekt. Zdobywałam wiele projektów, a jednocześnie zawsze prowadziłam dydaktykę. Te dwie działalności – badania i dydaktyka – zawsze były ze sobą połączone na naszym wydziale. Wraz z intensywnym rozwojem wydziału powstają liczne zespoły badawcze. Obecnie w strukturach wydziału działa około 20 grup badawczych, które są przypisane do czterech zakładów koordynujących prace grup. 

I.B.: Mamy zbyt mało miejsca w czasopiśmie, aby wymienić wszystkie ważne grupy i zespoły badawcze, niemniej jednak proszę opowiedzieć w skrócie o ich działalności. 

A.B.: Działalność dydaktyczna i naukowa na naszym wydziale realizowana jest w czterech Zakładach: Inżynierii Powierzchni, Projektowania Materiałów, Materiałów Konstrukcyjnych i Funkcjonalnych oraz Materiałów Ceramicznych i Polimerowych.  

Największym pod względem liczby pracowników i historycznie ważnym zakładem jest Zakład Projektowania Materiałów. Kierownikiem zakładu był swego czasu profesor Krzysztof Kurzydłowski, znana postać w polskiej nauce. Obecnie zakładem zarządza profesor Wojciech Święszkowski. W Zakładzie Projektowania Materiałów naukowcy zajmują się różnego rodzaju materiałami, w tym przede wszystkim biomateriałami, co jest specjalnością grupy profesora Święszkowskiego. Grupa ta realizuje bardzo szeroką współpracę z zagranicznymi ośrodkami naukowymi oraz Warszawskim Uniwersytetem Medycznym, gdzie wspólnie opracowują różnego rodzaju materiały do produkcji, między innymi scaffoldów, zarówno polimerowych, jak i kompozytowych. Różnorakie rodzaje scaffoldów są następnie przekazywane do dalszych badań w grupach, z którymi profesor Święszkowski współpracuje. Te badania są realizowane na konkretne zapotrzebowanie gospodarki. Profesor  stosuje różne techniki przyrostowe do wytwarzania scaffoldów, projektując odpowiednią porowatość i dobierając materiały. Jest to największa i najsilniejsza grupa zarówno w Zakładzie Projektowania Materiałów, jak i na całym naszym wydziale. 

W grupie profesora Zbigniewa Pakieły została opracowana metoda badania tak zwanych małych próbek. Ta metoda pozwala na badanie właściwości wytrzymałościowych przy minimalnym zużyciu materiału, co jest niezwykle istotne w przypadku badań laboratoryjnych. Zaprojektowano specjalne uchwyty, które można zamontować do standardowych maszyn wytrzymałościowych, umożliwiając badanie właściwości wytrzymałościowych małych próbek. To rozwiązanie pozwala na oszczędność materiału i jest jednym z głównych osiągnięć zespołu profesora  Pakieły. 

W zakładzie profesora Święszkowskiego kolejną istotną grupę badawczą zorganizowała profesor Małgorzata Lewandowska, która jest również członkiem Rady Doskonałości Naukowej. Profesor Lewandowska jest kierownikiem naszego IDUB, czyli programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”. W grupie profesor badacze zajmują się projektowaniem, wytwarzaniem i charakterystyką nowych materiałów metalicznych, w tym kompozytów o strukturze ultradrobnoziarnistej i nanokrystalicznej. W obszarze zainteresowań profesor znajdują się nanomateriały wytwarzane pod wpływem dużego odkształcenia plastycznego. 

Kolejną grupę stanowi zespół prowadzony przez prodziekana wydziału, profesora Tomasza Wejrzanowskiego, który zajmuje się ogniwami paliwowymi. W tej grupie naukowcy zajmują się głównie katalizą, katalizatorami oraz wytwarzaniem, charakteryzowaniem i modelowaniem wszelkiego rodzaju struktur porowatych. Profesor pozyskał ważny projekt, który w przyszłości przyniesie wiele korzyści dla wydziału. Dzięki temu projektowi zyskamy instalację fotowoltaiczną na dachu naszego gmachu, co pozwoli na testowanie różnych magazynów energii. W ten projekt jest także zaangażowana firma „Stoen”, która wnosi wkład własny, abyśmy mogli postawić magazyny energii na terenie wydziału. W ten sposób powstanie mała elektrownia, co przyniesie wymierne korzyści w postaci oszczędności opłat za prąd. Aktualnie rachunki za energię są wysokie, a prognozy wskazują, że lato będzie bardzo upalne, co zwiększy nasze zapotrzebowanie na klimatyzację. Liczymy, że nowa instalacja fotowoltaiczna i magazynów energii przyniesie oszczędności dla wydziału. W projekcie testowane będą cztery różne sposoby magazynowania energii, co przyniesie wymierne efekty naukowe. Muszę jednak przyznać, że projekt wiąże się z wieloma utrudnieniami, ponieważ konieczne jest spełnienie wszelkich wymagań przeciwpożarowych. Magazyny energii będą umieszczone poza budynkiem, nie mogą znajdować się zbyt blisko budynków ani wewnątrz nich. Ze względu na to, że są to instalacje doświadczalne, mogą być potencjalnie niebezpieczne, dlatego tak ważne jest przestrzeganie wszelkich przepisów bezpieczeństwa.

W skład omawianego zakładu wchodzą również inne grupy badawcze, w tym grupa pani profesor Haliny Garbacz, która zajmuje się głównie stopami tytanu, w szerokim zakresie zastosowań – od lotnictwa po medycynę. Profesor Halina Garbacz współpracowała także z Międzynarodowym Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach, realizując projekt dotyczący zastosowań stopów tytanu w medycynie. Profesor zajmuje się głównie materiałami ultradrobnoziarnistymi, nanomateriałami, uzyskiwanymi przy pomocy technik dużego odkształcenia plastycznego (SPD). Celem tych badań jest uzyskanie lepszych parametrów wytrzymałościowych. 

Kolejny zespół, który należy wymienić, to zespół profesora Jarosława Mizery, poprzedniego dziekana wydziału. Prowadzone w zespole prace koncertują się wokół analizy zmian mikrostruktury i właściwości materiałów poddanych różnym typom procesów odkształcenia plastycznego. Profesor Mizera specjalizuje się w badaniach rentgenowskich oraz współpracy z przemysłem, szczególnie w kontekście badań dla celów wojskowych. Zespół zrealizował wiele projektów dla wojska. Obecnie stara się pozyskać środki z funduszy przeznaczonych na cele wojskowe. W grupie profesora rozwijane są także techniki przyrostowe, głównie druk 3D. Drukowane są różnego rodzaju struktury z metali, głównie stopów metalicznych, którymi profesor się zajmuje.

Kolejną grupą w tym zakładzie jest Zespół Projektowania Materiałów dla Energetyki, którym kieruje profesor Łukasz Ciupiński. Zespół realizował liczne projekty finansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz europejskich programów M-Era.Net i H2020 Euratom. Obecnie tworzy się również grupa profesora Jana Wróbla, który specjalizuje się w projektowaniu tych samych materiałów. Obaj profesorowie od lat uczestniczą w projekcie EUROfusion, który dotyczy opracowywania materiałów dla reaktora syntezy termojądrowej. Jest to międzynarodowy projekt o szerokim zasięgu. Oprócz naszego wydziału, w projekcie biorą udział Wydział Inżynierii Lądowej oraz Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. Profesor Łukasz Ciupiński kieruje projektem z ramienia naszego wydziału, skupiając się na charakteryzacji materiałów, podczas gdy profesor Jan Wróbel, po uzyskaniu habilitacji, tworzy swoją grupę, koncentrując się na modelowaniu materiałów.

Kolejnym jest Zakład Materiałów Ceramicznych i Polimerowych pod kierownictwem profesora Andrzeja Olszyny. W skład zakładu wchodzą cztery grupy badawcze. Zacznę od Zespołu Kompozytów Polimerowych, któremu przewodniczę. Badamy różnego rodzaju kompozyty wzmacniane włóknami, skupiając się na modyfikacji ich właściwości, głównie elektrycznych i termicznych, poprzez wprowadzanie różnego rodzaju nanododatków. W obszarze naszego zainteresowania znajdują się przede wszystkim nanorurki węglowe, wysoko przewodzące grafity oraz grafen, który również testowaliśmy.

Przy pracy z grafenem w kompozytach pojawiają się pewne trudności. Choć grafen ma duży potencjał, uzyskanie pożądanej przewodności wymaga jego dobrego rozproszenia w osnowie polimerowej, co jest skomplikowane. Jeżeli chodzi o przewodność, to przy nanorurkach można uzyskać lepsze efekty, jednak grafen trzeba odpowiednio wykorzystać w osnowie polimerowej. Jest to trudne zadanie, ponieważ wytworzenie struktury zapewniającej poprawę przewodności jest dużo bardziej skomplikowane niż w przypadku nanorurek węglowych. Ponieważ prowadzimy wiele projektów we współpracy z przemysłem, naszym celem jest osiągnięcie efektów praktycznych. Dlatego główne nasze zainteresowania koncentrują się na nanorurkach. W ramach współpracy zagranicznej, głównie z Uniwersytetem Technicznym w Dreźnie, uczestniczymy w kilku projektach z programu CORNET i M-Era.Net z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Dążymy także do stworzenia Mazowieckiego Centrum Kompetencyjnego w dziedzinie materiałów kompozytowych w ramach projektu europejskiego COMP_ECO (Strengthening Mazovian Multifunctional Composite Ecosystem through a Holistic Approach and a Strategic Alliance with European Leaders). Nasza współpraca z kolegami z Drezna i Delft obejmuje różnorodne szkolenia oraz organizację warsztatów, które mają na celu spowodować, aby jak największa liczba młodych pracowników nauki oraz doktorantów mogła uczestniczyć w badaniach i zapoznawać się z infrastrukturą badawczą oraz prowadzonymi badaniami na wiodących uniwersytetach europejskich. Z kolei nasi partnerzy również odwiedzają nas, aby szkolić nas w zakresie aplikowania o fundusze europejskie. Wartość dodana tego projektu jest wymierna. Partnerami w projekcie jest Fundacja Technologii Partners – lider całego przedsięwzięcia oraz Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Wspólnie tworzymy na terenie Polski silny zespół naukowy.

Chciałabym podkreślić, iż współpraca naszego wydziału z naukowcami z Drezna trwa już od około 15 lat. W 2008 roku otrzymaliśmy pierwszy projekt w ramach bilateralnej polsko-niemieckiej umowy. Nasz wydział pełnił rolę koordynatora po stronie polskiej, a po stronie niemieckiej był to Uniwersytet Techniczny w Dreźnie.

W grupie, której przewodniczę istnieje także bardzo silna gałąź badawcza, dotycząca struktur hydrofobowych i lodowych – to kolejna główna tematyka, którą się zajmujemy. Istnieje wiele pobocznych tematów, których nie sposób tutaj wymienić. Ważne jest, że zrealizowaliśmy wiele badań w zakresie kompozytów, a struktury lodofobowe są również naszą specjalnością. Współpracujemy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w zakresie modyfikacji chemicznej różnego rodzaju powłok, które nakładane są na materiały kompozytowe, aby nadać im lodofobową osobowość.

Z Fundacją Partnerstwa Technologicznego współpracowaliśmy przy wielu projektach europejskich, w których Fundacja pełniła rolę koordynatora. Mieliśmy okazję uczestniczyć w badaniach oraz kontaktach europejskich. Doktoranci, których wypromowałam, mam na myśli dr Rafała Kozerę i dr Bartłomieja Przybyszewskiego, brali również udział w tych projektach. Realizowaliśmy wyjątkowy projekt Europa-Kanada, w którym uczestniczył m.in. Uniwersytet z  Montrealu, Pratt and Whitney oraz Airbus. W ramach projektu modyfikowaliśmy właściwości hydro- i lodofobowe materiałów. Nasze prace w ramach projektów dotyczyły również modyfikacji przewodności elektrycznej kompozytów. Moje pierwsze takie doświadczenie miało miejsce w czasach, kiedy profesor Krzysztof Kurzydłowski był podsekretarzem stanu w MNiSW. Podczas spotkania w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego mieliśmy okazję zaprezentować nasze projekty przedstawicielowi Airbusa, Richardowi Forsterowi.

Wszystkie projekty finansowane z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju wymagają zaangażowania przedsiębiorstw. Dzięki jednemu z projektów nawiązaliśmy współpracę z AMARGO – polską firmą, która zbudowała w ramach projektu linię do ciągłego nawijania zbiorników. Projekt realizowaliśmy wspólnie z zespołem z Politechniki Wrocławskiej. Obecnie poszukujemy kolejnych możliwości współpracy i składamy wnioski projektowe. Mam nadzieję, że otrzymamy finansowanie, aby kontynuować naszą współpracę. W 2023 roku osiągnęliśmy znaczący wzrost przychodów ze źródeł zewnętrznych na naszym wydziale. To naprawdę imponujący wynik. Podsumowując, jesteśmy wzorcowym wydziałem na Politechnice Warszawskiej w zakresie pozyskiwania zewnętrznych środków.

Kolejnym Zespołem Materiałów Polimerowych kieruje profesor Joanna Ryszkowska. Grupa badawcza specjalizuje się w analizie zależności pomiędzy strukturą a właściwościami oraz zastosowaniem materiałów polimerowych. Bada różnego rodzaju biopolimery i biokompozyty. Wykorzystuje odpady przemysłu tekstylnego i rolno-spożywczego, takie jak wytłoki z porzeczek czy łupin orzechów. Głównie skupia się na produkcji pianek poliuretanowych i biokompozytów z polimerów pochodzących z odnawialnych źródeł, czyli bio-polimerów. 

I jeszcze jedna grupa, którą kieruje profesor Katarzyna Konopka, zajmuje się głównie kompozytami ceramika-metal oraz biomimetycznymi kompozytami, które naśladują zachowania występujące w naturze. Profesor zajmuje się także gradientowymi kompozytami ceramicznymi. 

Zakład Materiałów Konstrukcyjnych i Funkcjonalnych, którego kierownikiem jest profesor Marcin Leonowicz obejmuje różne grupy badawcze. Jedna z tych grup zajmuje się otrzymywaniem, charakteryzacją i zastosowaniem materiałów magnetycznych. Prowadzone są także badania w zakresie stopów z magnetyczną pamięcią kształtu, materiałów magnetokalorycznych i miękkich magnetyków. Profesor zajmuje się też cieczami zagęszczanymi ścinaniem. W efekcie tej działalności powstała firma spin-off, produkująca ciecze zagęszczane ścinaniem, które znalazły zastosowanie m.in. w kamizelkach kuloodpornych, służących do ochrony osobistej, zarówno w wojsku, jak i sporcie. Charakteryzują się one tym, że w warunkach normalnych są miękkie i elastyczne, dopasowując się do kształtu ciała, a w przypadku gwałtownego uderzenia zagęszczają się, tworząc sztywną barierę ochronną. Dzięki swoim właściwościom  materiał został skomercjalizowany. 

W grupie profesora Marcina Leonowicza działa także zespół pod kierownictwem profesora Waldemara Kaszuwary, który zajmuje się odlewaniem metodą odśrodkową gradientowych kompozytów ceramika-metal.

Doktorant profesora Marcina Leonowicza założył spółkę, która rozwija się dynamicznie i wkroczyła na amerykański rynek. Spółka specjalizują się w produkcji urządzeń do druku 3D oraz pulweryzacji proszków, głównie tych, które są wykorzystywane w drukarkach 3D. Została opracowana nowa technologia, a  urządzenia cieszą się dużym zainteresowaniem. Dodatkowo, spółka pełni funkcję przedstawiciela niemieckiej firmy na terenie Polski.

Kolejna grupa profesora Tadeusza Kulika zajmuje się nanostrukturami magnetycznymi oraz cieczami amorficznymi, czyli materiałami amorficznymi, w tym amorficznymi stopami metalicznymi. Głównym obszarem zainteresowań badawczych tej grupy są stopy amorficzne. W grupie pracuje między innymi profesor Dariusz Oleszak, który zajmuje się syntezą mechaniczną proszków oraz stopami o wysokiej entropii. 

Ostatnim zakładem, który przedstawię, jest Zakład Inżynierii Powierzchni, którego kierownikiem jest profesor Robert Sobiecki. Wcześniej zakład  prowadził profesor Tadeusz Wierzchoń, współautor wielu nowatorskich technologii i konstrukcji urządzeń, które znalazły zastosowanie w przemyśle oraz uczestnik programu sztuczne serce. W zakładzie modyfikowano techniki stosowane w różnych procesach wytwarzania powłok o określonych właściwościach. W zakresie kosmonautyki, również prowadzono prace z zastosowaniem modyfikacji powierzchni. Przykładem jest projekt, w którym specjalne warstwy były nakładane na urządzenia przeznaczone do użytku w kosmosie. Obróbka powierzchni miała na celu minimalizację tarcia elementów oraz uniknięcie konieczności stosowania smarów niekorzystnych w warunkach wysokiej próżni. 

W strukturach wydziału posiadamy także dwa laboratoria, które podlegają bezpośrednio dziekanowi. Jedno z nich to laboratorium badań dla przemysłu, w którym pracują osoby zajmujące się pozyskiwaniem i prowadzeniem prac dla  przemysłu. Laboratorium posiada akredytację PKA i uznanie UDT na prowadzenie badań z wykorzystaniem emisji akustycznej. 

Drugie laboratorium, które wyodrębniłam w zeszłym roku, to jest Laboratorium Mikroskopii Elektronowej, kierowane przez dr Tomasza Płocińskiego. Dotychczas laboratorium wchodziło w struktury Zakładu Projektowania Materiałów, ale ze względu na wysokie koszty eksploatacji, zadecydowałam o jego wyodrębnieniu. Laboratorium realizuje zlecenia usług badawczych, zarówno z jednostek naukowych, jak również od partnerów przemysłowych.

I.B.: Dziękuję za rozmowę i życzę dalszych sukcesów.

Czerwiec, 2024 r.    

Fot.: zasoby własne WIM PW