Izabela Blimel: Panie Prorektorze, z UJ CM związany jest pan od szesnastu już lat, proszę powiedzieć, jak tak cenne doświadczenie zawodowe pozwala na skuteczne kierowanie jednostką?

Prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzicki, prorektor UJ ds. Collegium Medicum: Myślę, że skuteczność działań należy oceniać z perspektywy czasu. Fakt, że Collegium Medicum dobrze funkcjonowało przez ostatnich osiem lat, a także przez szesnaście lat, od kiedy miałem okazję pracować na uczelni, jest istotny, aczkolwiek pełna ocena, czy były to lata dobrych, czy złych decyzji, będzie możliwa dopiero w przyszłości. Często wyniki naszych działań stają się widoczne po pewnym czasie, gdyż zmiany i rozwój są stopniowe i wymagają czasu na osiągnięcie pełnych efektów. Decyzje podejmowane w tym czasie, zwłaszcza te dotyczące infrastruktury, takie jak kontynuacja budowy nowego szpitala czy rozpoczęcie budowy budynków: badawczego i dydaktycznego, mają długofalowe znaczenie dla rozwoju instytucji. Te inwestycje to istotne przedsięwzięcia umożliwiające rozwój badań naukowych i zapewnienie lepszego poziomu edukacji medycznej. Warto również podkreślić, że utrzymanie pozycji wiodącej uczelni medycznej w Polsce w rankingach jest ważnym osiągnięciem i może rzeczywiście potwierdzać skuteczność działań podejmowanych w ostatnich latach. 

I.B.: Jaką rolę odgrywa Collegium Medicum w strukturach Uniwersytetu Jagiellońskiego?

T.G.: Moim zdaniem kluczową, zarówno pod względem liczby zatrudnionych osób, budżetu, jak i osiągnięć naukowych. Około jedna czwarta wszystkich pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego pracuje właśnie w Collegium Medicum, jedna czwarta budżetu uniwersytetu przeznaczana jest na działalność Collegium Medicum. Perspektywa osiągnięć naukowych również jest istotna. Ze względu na specyfikę dziedziny medycznej, która podlega ocenie dyscyplin medycznych, osiągnięcia naukowe UJ CM mogą być wyższe niż w innych obszarach uniwersytetu.

I.B.: W ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum istnieją zespoły naukowe, których działalność wyróżnia się na tle innych, o jakich dyscyplinach należy wspomnieć?

T.G.: Kardiologia, zarówno interwencyjna, jak i podstawowa, zajmuje w Collegium Medicum wiodącą pozycję wśród dziedzin naukowych i może się poszczycić osiągnięciami na światowym poziomie. Badania nad problemami kardiologicznymi, ich interakcją z innymi schorzeniami oraz ogólne zainteresowanie dotyczące chorób układu sercowo-naczyniowego stanowią ważny obszar naszej działalności. Ponadto, znaczące są badania związane z chorobami metabolicznymi oraz endokrynologią. Te dziedziny medycyny odgrywają istotną rolę w zrozumieniu i leczeniu wielu schorzeń oraz wpływają na poprawę jakości życia pacjentów. Należy również podkreślić, że kontynuujemy tradycję w dziedzinie fizjologii, szczególnie podążając za osiągnięciami profesora Stanisława Konturka, który był twórcą nowoczesnej szkoły fizjologii o międzynarodowej renomie. Podsumowując, w skali krajowej i międzynarodowej, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum może poszczycić się wieloma osiągnięciami w licznych dziedzinach naukowych, które zasługują na uznanie i wyróżnienie.

I.B.: Co udało się zrobić, a co jest jeszcze do zrobienia?

T.G.: W grudniu 2023 roku podpisaliśmy umowę na finansowanie budowy nowoczesnego centrum dydaktycznego i badawczo-rozwojowego, w którym kształcić się będą kadry medyczne oraz będziemy mieli możliwość prowadzenia innowacyjnych badań naukowych. Planowane inwestycje są konsekwencją decyzji sprzed 50 lat wskazującej na potrzebę przeniesienia jednostek z historycznych miejsc, w których funkcjonowało Collegium Medicum, do nowego kampusu w Krakowie – Prokocimiu. Obecnie mieszczą się tam dwa szpitale uniwersyteckie, wyremontowane budynki Wydziału Farmaceutycznego i domy studenckie, a także Biblioteka Medyczna oraz Centrum Innowacyjnej Edukacji Medycznej i Studium Wychowania Fizycznego i Sportu. Pozyskane finansowanie pozwoli na rozbudowę kampusu i stworzenie wszechstronnego, medycznego ośrodka uniwersyteckiego.

I.B.: Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum cieszy się popularnością wśród studentów zagranicznych, zwłaszcza młodych ludzi z USA, co jest rezultatem wieloletniej tradycji. Jakie czynniki, zdaniem pana profesora, warunkują obecność zagranicznych studentów na UJ CM?

T.G.: To już prawie trzydzieści lat, odkąd młodzi ludzie ze Stanów Zjednoczonych przyjeżdżają, by studiować w UJ CM w języku angielskim. Corocznie przyjmujemy ponad stu obcokrajowców, teraz głównie z Europy. Zainteresowanie taką formą edukacji wynika z kilku czynników. Po pierwsze, atrakcyjność Krakowa, który w ostatnich latach bardzo się rozwinął, stając się miejscem przyjaznym dla młodych ludzi, nie tylko z uwagi na bogate dziedzictwo historyczne, ale także na rozwój infrastruktury kulturalnej. Po drugie, oferta edukacyjna oraz wysoka jakość kształcenia oferowane przez Collegium Medicum przyciągają studentów zagranicznych. Cieszymy się dobrą marką w dziedzinie medycyny. Ważnym aspektem jest również sentyment do Polski, szczególnie dla osób, których dziadkowie czy rodzice wyemigrowali z kraju wiele lat temu. Dobre kontakty z amerykańską Polonią oraz organizacjami zatrudniającymi lekarzy w Stanach Zjednoczonych zapewniają dodatkowe wsparcie dla studentów, którzy ukończyli medycynę właśnie na naszej uczelni i chcą pracować w zawodzie.

I.B.: Jakie wyzwania stoją przed Collegium Medicum?

T.G.: Rozwój nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, to obecnie jedno z większych wyzwań dla środowiska akademickiego, w tym także dla medycyny. To proces, który przyspiesza dynamicznie, dlatego też istotne jest, abyśmy byli w stanie nadążyć za tymi zmianami. Ważna jest także integracja działań badawczych w ramach różnych dziedzin, np. nauk społecznych, biotechnologii, chemii czy fizyki. Taka międzydziedzinowa współpraca może prowadzić do odkrycia nowych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Nie wolno nam także zapominać o istotnym aspekcie uniwersyteckiego wykształcenia, jakim jest przygotowanie absolwenta do życia w społeczeństwie. Poza profesjonalnymi umiejętnościami medycznymi, ważne jest, aby lekarz był dobrze przygotowany do pracy z pacjentami, aby miał empatię i umiejętności komunikacyjne. Organizowanie misji humanitarnych w Afryce, w których od lat uczestniczą lekarze i studenci z UJ CM, jest doskonałym przykładem naszego zaangażowania społecznego. Wreszcie rekrutacja najlepszych maturzystów i dostosowywanie programów nauczania do zmieniających się potrzeb medycyny są kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu edukacji i pozostania w czołówce wśród uczelni medycznych w Polsce.

I.B.: Panie profesorze, jest pan specjalistą chorób wewnętrznych i geriatrii. Jak pan postrzega choroby cywilizacyjne, jakie wyzwania w tym obszarze są przed społeczeństwami, co nam zagraża w dzisiejszych czasach?

T.G.: Choroby cywilizacyjne to ogromne wyzwanie dla społeczeństw na całym świecie. Jednym z nich jest otyłość, ponieważ wpływa negatywnie na zdrowie jednostki oraz sprawność i funkcjonowanie społeczne. Drugim istotnym wyzwaniem jest coraz szybciej starzejące się społeczeństwo, ponieważ stawia to przed nami nowe wyzwania zdrowotne i społeczne. Ważne jest bowiem nie tylko to, aby żyć dłużej, ale także, aby jak najdłużej cieszyć się jak najlepszym stanem zdrowia fizycznego i umysłowego. Starzenie się społeczeństwa wymaga odpowiednich środków zapobiegawczych oraz strategii opieki zdrowotnej, aby zapewnić starszym ludziom godne i aktywne życie. Obecnie dość modna jest koncepcja „One Health”, czyli jedno zdrowie, która jest istotna w kontekście dzisiejszych wyzwań związanych z ochroną zdrowia. Zakłada ona, że zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska są ze sobą ściśle powiązane, i aby zapewnić dobrostan jednego z tych elementów, należy zadbać również o dobrostan pozostałych. Ochrona zdrowia nie dotyczy tylko ludzi, ale całego ekosystemu, w którym funkcjonujemy. Jest to zatem wyzwanie, które wymaga współpracy między różnymi sektorami społecznymi i dziedzinami naukowymi, aby zapewnić zrównoważone podejście do zdrowia ludzkiego i środowiskowego.

Podsumowując, choroby cywilizacyjne, starzenie się społeczeństw i koncepcja „One Health” stanowią obecnie kluczowe wyzwania dla zdrowia publicznego i wymagają zintegrowanych działań na wielu płaszczyznach, aby zapewnić zdrowszą i bardziej zrównoważoną przyszłość dla nas wszystkich.

I.B.: Proszę powiedzieć, pana zdaniem, jakie zmiany zaszły w geriatrii na przestrzeni ostatnich lat w naszym kraju?

T.G.: Zmiany w dziedzinie geriatrii zaszły zarówno pod względem podejścia do pacjentów starszych, jak i organizacji opieki nad nimi. Jednakże nadal wyzwaniem jest przekonanie decydentów w naszym kraju do potrzeby uwzględnienia pełnego spektrum potrzeb osób starszych. Co prawda, w ostatnich latach dostrzegam coraz większą koncentrację lekarzy z innych specjalności, takich jak onkologia czy kardiologia, na potrzebach osób starszych. To pokazuje, że geriatria zdobywa akceptację jako ważna dziedzina medycyny, która wymaga specjalnego podejścia. Należy pamiętać, że wzrost zainteresowania geriatrią wśród lekarzy innych specjalności może znacznie przyczynić się do poprawy jakości opieki nad osobami starszymi. I choć obecnie mamy do czynienia z lepszą sytuacją niż dwadzieścia lat temu, to nadal istnieje wiele wyzwań, zwłaszcza w zakresie opieki zdrowotnej, społecznej i rehabilitacyjnej. Pomimo rosnącej liczby domów opieki, istnieje ryzyko, że starsi pacjenci mogą być w nich umieszczani zbyt wcześnie lub nieadekwatnie do ich rzeczywistych potrzeb. Dlatego ważne jest kontynuowanie wysiłków w zakresie doskonalenia systemu opieki nad osobami starszymi, aby zapewnić im godne i odpowiednie warunki życia.

I.B.: Dziękuję za rozmowę i życzę dalszych osiągnięć.

Fot.: zasoby własne CM UJ